13/05/2014
Στην αίθουσα όπου εξελίσσονταν το «Συνέδριο των Χρωμάτων» επικράτησε σιωπή. Τα χρώματα μόλις είχαν μάθει ότι δεν ήταν ανεξάρτητα. Στο παρελθόν είχαν ξαφνιαστεί ξανά, όταν τους ανακοινώθηκε ότι όλα (τα χρώματα) προέρχονται από το λευκό φως! Το κάθε χρώμα γνώριζε ότι μπορεί να προκαλέσει φυσιολογικές αντιδράσεις και ψυχολογικές επιδράσεις στους ζωντανούς οργανισμούς και θεωρούσε τον εαυτό του μοναδικό. Για παράδειγμα, το κόκκινο ήταν περήφανο για την ικανότητά του να δίνει ενέργεια και δύναμη, και το μπλε για τις κατευναστικές και ηρεμιστικές του ιδιότητες. Ο διαφορετικός χαρακτήρας τους, τα έκανε να πιστεύουν ότι το καθένα δρα και γίνεται αντιληπτό ως ανεξάρτητο. Μελέτες, όμως, επιστημόνων και καλλιτεχνών κατέληξαν σε συμπεράσματα όπως τα παρακάτω:
- Το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο ονομάζονται θερμά χρώματα, ενώ το πράσινο, το μπλε και το μοβ ονομάζονται ψυχρά. Ο Johannes Itten όμως χαρακτήρισε τη διαφοροποίηση των χρωμάτων πολύ παραπλανητική [1], καθώς τα χρώματα δρουν άλλοτε ως ψυχρά και άλλοτε ως θερμά, ανάλογα με την τοποθέτησή τους πλάι σε θερμότερους και ψυχρότερους τόνους. Στην εικόνα 1, το μοβ χρώμα είναι ψυχρό όταν σχετίζεται με το θερμό κόκκινο, ενώ είναι θερμότερο όταν τοποθετείται δίπλα στο μπλε.
- Ένα μοβ που περιέχει περισσότερο κόκκινο είναι θερμότερο από ένα μοβ που περιέχει περισσότερο μπλε (εικόνα 2). Ο Rudolf Arnheim [2] ανέφερε πως αυτό που προσδιορίζει την εντύπωση της θερμότητας ή ψυχρότητας ενός χρώματος δεν είναι το ίδιο το χρώμα, αλλά το χρώμα προς το οποίο συγκλίνει.
- Ο Josef Albers σημείωσε ότι το ίδιο χρώμα σε δύο διαφορετικά φόντα φαίνεται σαν δύο διαφορετικά χρώματα [3]. Κατά την αλληλεπίδραση των χρωμάτων, οι χρωματικές ιδιότητες μιας επιφάνειας επηρεάζονται από τις ιδιότητες του φόντου της και γενικότερα από τα χρώματα που την περιβάλλουν, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οπτικές απάτες και ψευδαισθήσεις. Στην εικόνα 3, τα δύο Χ φαίνονται εντελώς διαφορετικά σε απόχρωση και φωτεινότητα, αλλά όπως φαίνεται στο σημείο επαφής τους τα χρώματα αυτά είναι ίδια.
Ο Arnheim [4] συμπλήρωσε ότι η ταυτότητα του χρώματος δεν εδρεύει στο χρώμα καθεαυτό, αλλά καθιερώνεται μέσω των σχέσεών του. Το κάθε χρώμα εξαρτάται από την υποστήριξη όλων των άλλων. Και ο Itten [5] τόνισε ότι κάθε μεμονωμένο χρώμα θα πρέπει να γίνεται αντιληπτό και να βιώνεται μέσω των ατέλειωτων συνδυασμών του με τα άλλα χρώματα.
Ψίθυροι αντικατέστησαν τη σιωπή. Μετά το σοκ που υπέστησαν, τα χρώματα άρχισαν να συνομιλούν. Όσα έμαθαν σήμερα έμοιαζαν φυσιολογικά. Άλλωστε όλες οι παρατηρήσεις και οι μελέτες αφορούσαν στην ανθρώπινη αντιληπτική ικανότητα διάκρισης των χρωμάτων. Επομένως, οι άνθρωποι είχαν κάθε δικαίωμα να καταθέσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους για την αλληλοεπίδραση μεταξύ των χρωμάτων.
Τι θα συνέβαινε όμως αν τα χρώματα ήταν ομιλητές σε «Συνέδριο Ανθρώπων»; Ας κάνω το ερώτημα λίγο πιο συγκεκριμένο και επίκαιρο. Τι θα συνέβαινε αν τα χρώματα ήταν ομιλητές σε «Συνέδριο Ανεξάρτητων Υποψήφιων Πολιτικών», με συμπεράσματα αντίστοιχα με τα παραπάνω; Η απάντηση είναι ότι οι Ανεξάρτητοι (θα περιοριστώ σε αυτή τη λέξη για λόγους οικονομίας) δεν θα δέχονταν τα συμπεράσματα. Γιατί είναι Ανεξάρτητοι, που σημαίνει ότι δεν εξαρτώνται, δεν επηρεάζονται από κανέναν.
Ο καθένας από αυτούς, ως Ανεξάρτητος, ενώ έχει επιδράσεις σε ζωντανούς οργανισμούς, θεωρεί ότι γίνεται αντιληπτός ως μοναδικός, κάτι σαν πρωταγωνιστής δηλαδή. Με αυτήν την έκφραση μού έρχεται στο μυαλό ένας Ανεξάρτητος που στην ερώτηση αν χαρακτηρίζεται θερμός ή ψυχρός (κόκκινος ή μπλε, αριστερός ή δεξιός, πάρτε το όπως θέλετε) απαντά ότι δεν έχει ξεκάθαρο χαρακτήρα, όλα είναι σχετικά. Μετά τις Ευρωεκλογές θα δει πως θα έχει διαμορφωθεί το τοπίο και θα αποφασίσει. Είναι κάτι σαν το μοβ δηλαδή. Αν βγει το κόκκινο θα θέλει να συνεργαστεί μαζί του, αλλά ταυτόχρονα θα δείχνει τον ψυχρό του χαρακτήρα. Αν βγει το μπλε θα συνεργαστεί μαζί του, αναδεικνύοντας τη θερμή πλευρά του εαυτού του για το καλό της χώρας. Δεν είναι τυχαίο που στο σήμα της παράταξής του έχει τόσο το κόκκινο (στα αριστερά!) όσο και το μπλε (στα δεξιά!). Μπορεί ο Itten να χαρακτήρισε τη διαφοροποίηση των χρωμάτων σε θερμά ή ψυχρά παραπλανητική, όμως εγώ χαρακτηρίζω άκρως παραπλανητική την τοποθέτηση του παραπάνω Ανεξάρτητου, καθώς με λίγα λόγια μάς λέει ότι δεν ξέρει τι χρώμα είναι!
Κάτι αντίστοιχο ισχύει γενικά για εκείνους που κατεβαίνουν ως Ανεξάρτητοι, κυρίως στις Δημοτικές και Περιφερειακές Εκλογές (ξαφνικά είναι όλοι Ανεξάρτητοι). Παραφράζοντας την άποψη του Arnheim θα έλεγα ότι αυτό που προσδιορίζει τον χαρακτήρα σου δεν είναι το πώς ονομάζεσαι ή τι δηλώνεις ότι είσαι, αλλά ο χώρος προς τον οποίο συγκλίνεις. Αριστερά, δεξιά, κέντρο, άσπρο ή μαύρο;
Επιπλέον, ορισμένοι άλλαξαν φόντο και νομίζουν ότι δεν είναι το ίδιο χρώμα, αλλά διαφορετικό. Σκοπός τους είναι να δημιουργήσουν οπτικές απάτες και ψευδαισθήσεις. Δηλαδή πριν αποτελούσαν το Χ μπροστά από τον πράσινο ήλιο και τώρα αποτελούν το Χ μπροστά από το λαδί της ελιάς! Αποδίδοντας και πάλι διαφορετικά τον Arnheim, θα πω ότι η ταυτότητα του κόμματος δεν εδρεύει στο λογότυπο, αλλά καθιερώνεται μέσω των σχέσεών του. Από αυτές τις σχέσεις καθιερώνεται και η ταυτότητα της Νέας Δημοκρατίας, η οποία εξαρτάται και υποστηρίζεται από φασιστικά στελέχη. Ή μήπως και αυτά τα στελέχη είναι Ανεξάρτητα;
Αν τα χρώματα ήταν σε «Συνέδριο Ανεξάρτητων Υποψήφιων Πολιτικών» θα τους δίδασκαν την έννοια της αλληλοεπίδρασης. Η αποδοχή των συμπερασμάτων βέβαια εξαρτάται από την ανθρώπινη αντιληπτική ικανότητα!
Δημοσιεύθηκε στο independent.gr
Πηγές:
[1], [5]. Ίττεν, Γ. (1998). Τέχνη του χρώματος. Αθήνα: Ένωση Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων. [2], [4]. Arnheim, R. (2005). Τέχνη και Οπτική Αντίληψη: Η ψυχολογία της δημιουργικής όρασης. Αθήνα: Θεμέλιο. [3]. Albers, J. (2006). Interaction of Color. Revised and Expanded Edition. Yale University Press.