Hip, Hip, Hurrah! Artists’ Party, Skagen

Κωνσταντίνα ΠατσιαλούArt in article, huntingspirits.tv

Ο Peder Severin Krøyer (1851-1909), ο οποίος γεννήθηκε στη Νορβηγία και μεγάλωσε στη Δανία, ήταν μόλις 14 ετών όταν εγγράφηκε στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Κοπεγχάγη. Από την αρχή της καριέρας του, ήταν ένας πολύ περιζήτητος ζωγράφος, ιδιαίτερα σεβαστός για τα πορτρέτα του.

Την περίοδο γύρω στο 1870, όλο και περισσότεροι Σκανδιναβοί καλλιτέχνες επισκέπτονταν το Παρίσι, τη σύγχρονη μητρόπολη με την πολύπλευρη καλλιτεχνική σκηνή. Τα ταξίδια στο εξωτερικό ήταν από καιρό παράδοση μεταξύ των δημιουργών, και το έντονο φως του Νότου ασκούσε έλξη στη νέα γενιά, η οποία είχε έντονη την επιθυμία για καθοδήγηση στα ιδιωτικά σχολεία και τα στούντιο του Παρισιού. Με τον ερχομό του καλοκαιριού και την ολοκλήρωση των μαθημάτων, οι καλλιτέχνες εγκατέλειπαν το Παρίσι για περιοχές που αποτελούσαν δημοφιλείς προορισμούς για ζωγραφική, όπως η ακτή της Βρετάνης. Κάπως έτσι προέκυψε και η ιδέα για τη δημιουργία μιας αποικίας καλλιτεχνών στη Σκανδιναβία. Η πιο διάσημη από τις βόρειες αποικίες ήταν το Skagen, μια γραφική πόλη που βρίσκεται στο βορειότερο άκρο της Δανίας. Πολλοί καλλιτέχνες πήγαιναν κατευθείαν εκεί μετά το ταξίδι τους στο εξωτερικό, για να ζωγραφίσουν στο ύπαιθρο, με στόχο να συλλάβουν και να αποδώσουν την αμεσότητα του φυσικού τοπίου. Το στυλ ζωγραφικής τους ξέφυγε από την επίσημη νεοκλασική προσέγγιση της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών της Σουηδίας και της Δανίας. Αγκάλιασε τις ευρωπαϊκές τάσεις του Ρεαλισμού και του Ιμπρεσιονισμού, συμπεριλαμβανομένης της ζωγραφικής στο ύπαιθρο που υιοθέτησε η Σχολή της Μπαρμπιζόν. Με την υπαίθρια ζωγραφική (plein air), οι καλλιτέχνες καταγράφουν την άμεση επίδραση του ηλιακού φωτός στον εξωτερικό χώρο, σε αντίθεση προς τη ζωγραφική του ατελιέ. Πρέπει να τονιστεί η σημασία της περιοχής του Skagen ως τόπος απορρόφησης και μετάδοσης νέων ιδεών, βοηθώντας την περαιτέρω ανάπτυξη της Τέχνης του Βορρά. Δανοί, Νορβηγοί και Σουηδοί καλλιτέχνες επέστρεφαν εκεί κάθε καλοκαίρι, για να ζωγραφίσουν στο βόρειο φως, με τη συντροφιά παλαιών και νέων φίλων.

Όταν ο Krøyer έφτασε στο Skagen για πρώτη φορά το 1882, ήταν ήδη διάσημος ζωγράφος, οπότε η παρουσία του βοήθησε στην οικοδόμηση της φήμης της πόλης ως αποικία καλλιτεχνών. Ο Krøyer γοητεύτηκε από τη ζωή της περιοχής και επέστρεφε σχεδόν κάθε καλοκαίρι, όπου και τελικά εγκαταστάθηκε μόνιμα με τη σύζυγό του το 1891. Ο ζωγράφος έγινε ένα από τα κεντρικά και πιο ενθουσιώδη μέλη της ομάδας των «Ζωγράφων του Skagen», δημιουργώντας αριστουργήματα με έμφαση στα εφέ του τοπικού φωτός σε σκηνές όπως βόλτες κατά μήκος της παραλίας, παρέες που γευματίζουν, και η υπέροχη ατμόσφαιρα των δειλινών υπό το φως του φεγγαριού.

Εκτός από τον πλούτο των θεμάτων που φιλοτέχνησε, ο Krøyer απολάμβανε ιδιαίτερα να είναι ανάμεσα σε καλλιτέχνες φίλους, ενθαρρύνοντας ενεργά την αλληλεπίδρασή τους, οργανώνοντας τακτικές συγκεντρώσεις και γιορτές. Στόχος του ήταν να παρέχει ένα πλαίσιο για συνεργατικό καλλιτεχνικό έργο. Πολλά αξιομνημόνευτα έργα του Krøyer καταγράφουν τις ζωηρές συγκεντρώσεις των καλλιτεχνών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από φιλική συντροφικότητα σε χαρούμενη ατμόσφαιρα.

Ο πίνακας Hip, Hip, Hurrah! Artists’ Party, Skagen (1887-1888, 134.5 x 165.5 cm, Gothenburg Museum of Art, Göteborg, Sweden) ζωγραφίστηκε ως ομαδικό πορτρέτο που περιλαμβάνει πρόσωπα από τον κύκλο του Krøyer. Απεικονίζει μια ομάδα καλλιτεχνών που έχουν συγκεντρωθεί γύρω από ένα γιορτινό τραπέζι σε έναν κήπο και σηκώνουν τα γεμάτα με σαμπάνια ποτήρια τους για πρόποση. Στο πίσω μέρος της εικόνας, οι άντρες καλλιτέχνες στέκονται όρθιοι, σε μια ευτυχισμένη συντροφιά, και είναι ντυμένοι εναλλάξ με σκούρα και ανοιχτά κοστούμια. Στο προσκήνιο, οι γυναίκες είναι καθισμένες. Η διάθεση είναι ζωηρή και χαρούμενη και ο καιρός ηλιόλουστος, όπως αποδεικνύεται από τις πολυάριθμες λάμψεις του έντονου ηλιακού φωτός που διαπερνά το φύλλωμα και αντανακλάται στα μαλλιά και τα πρόσωπα, στα ποτήρια και το χρυσό φύλλο γύρω από το λαιμό των μπουκαλιών σαμπάνιας.

Με το ρόδινο χρώμα στα μάγουλα και τις μύτες των αντρών θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι αυτοί έχουν πιει πολύ, όμως στόχος του καλλιτέχνη δεν είναι να παρουσιάσει τις συνέπειες της κατανάλωσης αλκοόλ. O καλός, ευγενικός και κεφάτος τύπος των ανθρώπων που παρουσιάζεται εδώ, αντιπροσωπεύει την κορύφωση της ευθυμίας και της συντροφικότητας. Χαρακτηριστικά που άλλωστε δηλώνονται μέσω της πρόποσης. Ο Krøyer εξισορροπεί έξυπνα τις φωτεινές και τις σκούρες περιοχές, την κίνηση και την ακινησία και ομαδοποιεί τις φιγούρες, ώστε να οδηγήσει το μάτι του θεατή στο δραματικό του κέντρο, στο σημείο όπου συγκεντρώνονται τα ποτήρια. Εκεί, που η πρόποση και το χρυσό χρώμα της σαμπάνιας συμβολίζουν τη ζωή, την τέχνη και τη φιλία.

Αυτή η περιγραφή μιας ευτυχισμένης στιγμής στην αποικία Skagen μπορεί να μοιάζει αυθόρμητη και δίνει την εντύπωση ενός φωτογραφικού στιγμιότυπου, αλλά στην πραγματικότητα για τη σύνθεση του πίνακα χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια. Ο Krøyer είχε την ιδέα για το έργο ύστερα από ένα γεύμα στο Skagen στα τέλη του καλοκαιριού του 1884, το οποίο έλαβε χώρα στον κήπο του ζεύγους Ancher. Ο Γερμανός ζωγράφος Fritz Stoltenberg είχε τραβήξει μια φωτογραφία της πρόποσης του πάρτι, η οποία ενέπνευσε τον Krøyer και χρησίμευσε ως βάση για το έργο του.

Σταδιακά ο Krøyer αντικατέστησε τους παρευρισκόμενους με κορυφαίους καλλιτέχνες της αποικίας Skagen. Άρχισε όλο και περισσότερο να σκέφτεται τη σύνθεση ως μία παρουσίαση της αποικίας. Ωστόσο, αποδείχθηκε δύσκολο να πείσει όλα τα πρόσωπα να έρθουν στο Skagen για να ποζάρουν, με αποτέλεσμα ο πίνακας να χρειαστεί αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ο Krøyer δημιούργησε σκίτσα πραγματικής κλίμακας για κάθε εικονιζόμενο. Ως μοντέλο για την αυτοπροσωπογραφία του (στέκεται τρίτος από αριστερά), χρησιμοποίησε ένα πορτρέτο που του ζωγράφισε ο Oscar Björck. Οι καλλιτέχνες που τελικά περιλαμβάνονται στον πίνακα, εκτός από τον Krøyer, είναι οι Thorvald Niss, Viggo Johansen, Anna και Michael Ancher από τη Δανία, ο Christian Kroh από τη Νορβηγία και ο Björck από τη Σουηδία.

Ο Krøyer δημιούργησε εδώ όχι μόνο μια ειδυλλιακή καλοκαιρινή σκηνή, αλλά και ένα έμβλημα της ριζοσπαστικής ομάδας καλλιτεχνών που εκπροσώπησαν την έλευση του μοντερνισμού στον Βορρά. Παρ’ όλη τη δυσκολία για τη δημιουργία του πίνακα, ο ζωγράφος κατάφερε να συλλάβει την αίσθηση της ελευθερίας, το πρωτοποριακό πνεύμα, τη χαρά της τέχνης και την έμπνευση του να είσαι μεταξύ συναδέλφων καλλιτεχνών, χαρακτηριστικά που συνέβαλαν στην επιτυχία των «Ζωγράφων του Skagen».


Πηγές: