13/02/2017
O Andy Warhol (1928-1987), Αμερικανός ζωγράφος και σκηνοθέτης, θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Ξεκινά την καριέρα του ως εικονογράφος διαφημίσεων και αργότερα, αξιοποιώντας την πείρα του σαν καλλιτέχνης των Γραφικών Τεχνών, “ζωγραφίζει” μια επαναλαμβανόμενη εικόνα χρησιμοποιώντας σφραγίδες και στένσιλ, για να οδηγηθεί τελικά στην αναπαραγωγή εικόνων με την τεχνική της μεταξοτυπίας. Οι πίνακές του περιλαμβάνουν κυρίως προσωπογραφίες διασημοτήτων, μεταξύ αυτών και αρκετά πρόσωπα που αποτελούσαν σύμβολα της αμερικανικής ποπ κουλτούρας (π.χ. Elvis Presley, Marilyn Monroe), καταναλωτικά προϊόντα (π.χ. κονσέρβες σούπας Campbell, μπουκάλια Coca-Cola), και εικόνες από πραγματικά γεγονότα (π.χ. συγκρούσεις αυτοκινήτων, ηλεκτρικές καρέκλες). Απίστευτα παραγωγικός σε ποικίλα εγχειρήματα, ο Warhol ίδρυσε το περιοδικό Interview το 1969, έγινε μάνατζερ του ροκ συγκροτήματος The Velvet Underground, συνέγραψε πολλά βιβλία, υπήρξε ενθουσιώδης φωτογράφος, σκηνοθέτησε μουσικά βίντεο, φιλοξένησε το δικό του talk-show στο MTV, και σήμερα αναγνωρίζεται ως ένας από τους πλέον σημαντικούς αβάν-γκαρντ κινηματογραφιστές της γενιάς του.
Ο Warhol καταξιώθηκε ως πρωτοπόρος της Ποπ Αρτ. Πρόκειται για το καλλιτεχνικό κίνημα που εκδηλώθηκε στην Αγγλία γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1950 και στις Ηνωμένες Πολιτείες λίγο αργότερα. Με τον όρο pop art (popular art) χαρακτηρίζεται ένας τύπος “λαϊκής” τέχνης, μιας τέχνης που βρίσκει αντίκτυπο στα πλατιά στρώματα του λαού. Η βασική ιδέα ήταν ότι η μαζική, λαϊκή κουλτούρα της μεγαλούπολης (διαφημίσεις, κόμικς, κινηματογραφικές ταινίες, ποπ μουσική) και τα μαζικής παραγωγής καταναλωτικά αγαθά μπορούσαν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη μιας νέας τέχνης και μιας νέας αισθητικής, όπου κυριαρχεί το στοιχείο της αναλωσιμότητας. Η Ποπ Αρτ χρησιμοποίησε δυνατά-φανταχτερά χρώματα και προσαρμόστηκε άμεσα στο πνεύμα ενός καταναλωτικού κοινού.
Στην αρχή φάνηκε ότι οι καλλιτέχνες που συσπειρώθηκαν γύρω από την Ποπ Αρτ, χρησιμοποίησαν στο έργο τους στοιχεία προμελετημένης πρόκλησης, προκειμένου να ανατρέψουν τις αξίες που κυριαρχούσαν στις Καλές Τέχνες και να διαμορφώσουν μια ριζοσπαστική εναλλακτική λύση. Όμως, ο Warhol διάλεξε τις κονσέρβες της σούπας Campbell σαν υλικό για τις νεκρές φύσεις του, όχι τόσο για να σκανδαλίσει όσο για να αξιοποιήσει τις μορφολογικές δυνατότητες των ζωηρών διαφημιστικών παραστάσεων. Στόχος του ήταν να αποσυνδέσει τις εικόνες του από κάθε συγκινησιακό περιεχόμενο, αφού, όπως ανέφερε, «οι πίνακες φορτίζονται με την ίδια τους την παρουσία». Ο Warhol χρησιμοποίησε την τεχνική της μεταξοτυπίας, υποδηλώνοντας ότι τα έργα του μπορούσαν να επαναληφθούν απεριόριστα. Ο ίδιος έλεγε ότι του αρέσει η επανάληψη και ότι θα ήθελε να είναι μηχανή.
Το 1985, ο Warhol έγινε ο πρώτος καλλιτέχνης στον οποίον ανατέθηκε να δημιουργήσει το πορτρέτο της φιάλης Absolut Vodka (114.50 x 94.10 cm, National Galleries of Scotland), που εξελίχθηκε σε μία από τις πιο επιτυχημένες διαφημιστικές καμπάνιες του 20ου αιώνα. Ο Warhol έλεγε «Λατρεύω το μπουκάλι, θέλω να κάνω κάτι…». Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι αν και ο ίδιος δεν έπινε αλκοόλ σχεδόν ποτέ, χρησιμοποιούσε την Absolut ως άρωμα.
Μετά τον θρίαμβο των διαφημίσεων με τίτλο Absolut Warhol, ο πρόεδρος της εταιρείας Absolut, Michael Roux, ενθάρρυνε τον Warhol να προτείνει κι άλλους καλλιτέχνες που θα μπορούσαν να συμβάλουν στις διαφημιστικές εκστρατείες. Από τότε η Σουηδική βότκα έχει συνεργαστεί με χιλιάδες δημιουργούς, και μέρος των εσόδων των διαφημίσεων προσφέρεται ως δωρεά στο Andy Warhol Foundation. Πρόκειται για έναν μη κερδοσκοπικό, φιλανθρωπικό οργανισμό που αναγνωρίζεται μεταξύ των κορυφαίων χρηματοδοτών της σύγχρονης τέχνης.
Την 1η Οκτωβρίου 2014, η Absolut παρουσίασε την Andy Warhol Edition, μια περιορισμένη έκδοση της φιάλης, για να γιορτάσει τη δημιουργικότητα, την ποπ αρτ και τη συνεργασία της εταιρείας με τον διάσημο καλλιτέχνη. Με τη μεταφορά του πρωτότυπου πίνακα στο μπουκάλι της βότκας, η Absolut επέτρεψε σε οποιονδήποτε να έχει στο σπίτι του τον δικό του Warhol. «Με αυτόν τον τρόπο υψώνουμε τα ποτήρια μας, για να τιμήσουμε την εταιρική σχέση της Absolut με τον Andy Warhol – μία συνεργασία που είχε ως αποτέλεσμα ένα από τα πιο εμβληματικά έργα σύγχρονης τέχνης», αναφέρει ο Nodjame Fouad, Διευθυντής Αφήγησης στην Absolut. Στο μπουκάλι αναπαράγονται τα χρώματα του πίνακα, δηλαδή το μαύρο χρώμα που κυριαρχεί, συνδυασμένο με μπλε, ροζ και κίτρινες λεπτομέρειες. Το συγκεκριμένο χρωματικό σχήμα αποτέλεσε την έμπνευση για τη δημιουργία διαφόρων κοκτέιλ, με ονομασίες όπως Warhol Orange, Blue Andy, Absolut Studio κ.ά., τα οποία παρουσιάζονται στη σελίδα Color it Warhol, στον ιστότοπο της Absolut.
Μέσα από το έργο του Warhol φανερώνεται η σχέση αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις Εφαρμοσμένες και τις Καλές Τέχνες, το πώς οι μεν αποτελούν πηγή έμπνευσης για τις άλλες και αντίστροφα, αλλά και ο τρόπος με τον οποίον συνδυάζονται οι τέχνες των χρωμάτων με τις τέχνες των γεύσεων.
Πηγές:
https://art.nationalgalleries.org/art-and-artists/93233
http://www.absolutdrinks.com/en/color-it-warhol/
http://press.absolut.com/release/Limited%20Editions/Andy%20Warhol%20Edition%20Bottle
Λυδάκης, Στ. & Βογιατζής, Τ. (1990). Σύντομο Λεξικό Όρων της Ζωγραφικής. Αθήνα: Μέλισσα.
Ρηντ, Χ. (1978). Ιστορία τής Μοντέρνας Ζωγραφικής. Αθήνα: Υποδομή.
Ρηντ, Χ. κ.ά. (1986). Λεξικό Εικαστικών Τεχνών. Αθήνα: Υποδομή.
Χόνορ, Χ. & Φλέμινγκ, Τζ. (1993). Ιστορία της Τέχνης, Τ. 4. Αθήνα: Υποδομή.