31/7/2017
Στο καρναβάλι που πέρασε, το “Πλήρωμα 94” δεν κατέκτησε βραβείο πρωτότυπης στολής για τους “Παραθερισταί” του, όμως θα μπορούσε να βραβευτεί για στολή παραλίας του φετινού καλοκαιριού. Οι “Παραθερισταί” φόρεσαν ρούχα της βικτωριανής εποχής, ντύθηκαν δηλαδή σύμφωνα με τα πρότυπα που πρόσταζαν τα ήθη και η μόδα της περιόδου γύρω στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα. Τότε, το γυναικείο μαγιό κάλυπτε όλο το σώμα και έμοιαζε περισσότερο με ενδυμασία περιπάτου παρά με μαγιό, το οποίο δεν επέτρεπε παρά μόνο το πλατσούρισμα στα ρηχά νερά. Η τυπική γυναικεία φορεσιά από μαλλί ή ακόμα και από μεταξωτό ταφτά, διέθετε συνήθως φουσκωτά μανίκια και ναυτικό κολάρο, ενώ στα αξεσουάρ ανήκαν οι μακριές κάλτσες, το φανταχτερό πλατύγυρο καπέλο και το παρασόλ για την προστασία από τον ήλιο. Η πιο συντηρητική φορεσιά ήταν μαύρη, όμως στα πιο μοντέρνα θέρετρα μπορούσε κανείς να δει πιο ανοιχτόχρωμα μαγιό. Με αυτόν τον τρόπο, οι γυναίκες δεν προκαλούσαν τα αντρικά βλέμματα και ταυτόχρονα διατηρούσαν το λευκό δέρμα, που ήταν σύμβολο αριστοκρατίας, αφού το μαυρισμένο δέρμα αποτελούσε ένδειξη ότι κάποιος έκανε χειρονακτική εργασία.
Η καλοκαιρινή κολεξιόν 2017 για όλο το μήκος των ακτών του Κορινθιακού Κόλπου έως και τον Πατραϊκό, θα μπορούσε να υποστηρίξει μια τέτοια ενδυμασία. Κι αυτό γιατί οι τσούχτρες, που έχουν κάνει έντονα αισθητή την παρουσία τους, έχουν καταστήσει αδύνατο το κολύμπι, αν και παρατηρούνται ορισμένοι θαρραλέοι που αρκούνται στο “βάπτισμα”. Πόσες φορές δεν σκεφτήκαμε, αντικρίζοντας τη θάλασσα με τα γαλαζοπράσινα νερά της, ότι θα θέλαμε να κολυμπήσουμε έστω και με τα ρούχα μας; Για όσους δεν τολμούν να το διακινδυνέψουν, μοιάζει τυραννία η θέα της θάλασσας και η αδυναμία απόλαυσής της.
Οι τσούχτρες πάνε κι έρχονται ανάλογα με το πώς φυσά ο άνεμος. Οι λόγοι της παρουσίας τους δεν έχουν προσδιοριστεί σαφώς, αφού γίνεται αναφορά για μόλυνση, υπεραλίευση, κλιματικές μεταβολές, ακόμα και για εγκλωβισμό τους. Όποια κι αν είναι οι αιτία, οι τσούχτρες βρίσκονται εδώ επειδή το επιτρέπουν οι συνθήκες ακόμα κι αν “έτυχε” να βρεθούν στην περιοχή. Οι τσούχτρες τσιμπούν για άμυνα και για παράλυση της λείας τους, γι’ αυτό και το άγγιγμά τους προκαλεί κάψιμο και πόνο, ενώ έχει μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας για τα αλλεργικά άτομα.
Με την παράθεση αυτών των σκέψεων δεν σκοπεύω να αναφερθώ στις κοινές, πλέον, τσούχτρες, που ποιος ξέρει πότε θα φύγουν, ίσως αύριο ή και σε 2-3 χρόνια. Άλλωστε, τους δύο μήνες του καλοκαιριού που πέρασαν, οι μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο εμφανίζουν χιλιάδες αποτελέσματα στον όρο “τσούχτρα”, επομένως, μπορούμε να βρούμε αρκετές πληροφορίες για την καθόλου συμπαθητική παρουσία τους. Αυτό που θα ήθελα να κάνω, είναι έναν παραλληλισμό τους με εκείνες τις άλλες “τσούχτρες” που κυκλοφορούν γύρω μας. Εκείνες που χωρίς λόγο, μόνο και μόνο επειδή βρισκόμαστε δίπλα τους, μας αγγίζουν αφήνοντας το δηλητήριό τους και τα σημάδια τους. Εκείνες που νομίζουν ότι αποτελούμε απειλή ή θύμα τους. Που θεωρούν ότι κολυμπούν στα -μόνο- δικά τους νερά, όπου κανείς άλλος δεν μπορεί να συνυπάρξει χωρίς να υποστεί τις συνέπειες της επαφής τους. Κι αναρωτιέμαι πόσες φορές μπορεί να δεχτεί ένα χτύπημα ο λουόμενος που επιθυμεί να απολαύσει τη “θάλασσά” του. Και ποιους μηχανισμούς μπορεί να επιστρατευτεί για να τον προστατεύσουν.
“Τσούχτρες” σαν κι αυτές μπορούμε να συναντήσουμε συχνά στον εργασιακό χώρο. Το φαινόμενο της παρουσίας τους έχει αποδοθεί με την ονομασία bullying, για να περιγράψει την επαναλαμβανόμενη αδικαιολόγητη επιθετική συμπεριφορά ενός ανθρώπου ή μιας ομάδας ανθρώπων απέναντι σε έναν ή/και παραπάνω συνεργάτες τους. Στο εργασιακό bullying η τυραννική συμπεριφορά εκφράζεται συνήθως με τη μορφή της ψυχολογικής βίας, η οποία μπορεί να προέρχεται ακόμα και από τη λεκτική επίθεση και την εκφοβιστική επαφή. Το χαρακτηριστικό του bullying είναι ότι δεν υπάρχει κάποια προηγούμενη προσωπική ή επαγγελματική αντίθεση. Οι αναφορές στο φαινόμενο κάνουν λόγο για τον θύτη που εκφοβίζει έμμεσα το θύμα με εχθρικές παρατηρήσεις, προσβολές και υποτιμητικό ύφος, προκειμένου να το υποτάξει. Ο θύτης έχει ως στόχο να ενταχθεί στο περιβάλλον και να εδραιώσει τη θέση του σε αυτό. Κατά την άποψή μου, όμως, υπάρχουν και εκείνες οι περιπτώσεις στις οποίες ο θύτης καρπώνεται τα εργασιακά οφέλη, χωρίς να εξαπολύονται προσβολές και απειλές, αλλά μέσω της υπερβολικής εκμετάλλευσης και της επαγγελματικής εξουθένωσης του θύματος. Τα άτομα που πέφτουν θύματα bullying χαρακτηρίζονται από υπερβολικό άγχος και καταθλιπτικά συμπτώματα.
Σημαντικό ρόλο στην εξαφάνιση φαινομένων bullying παίζουν οι υπεύθυνοι κάθε επιχείρησης ή οργανισμού. Άλλωστε οι ίδιοι οφείλουν να έχουν ως πρωταρχικό στόχο το υγιές κλίμα του περιβάλλοντος όπου εργάζονται, το οποίο αυξάνει την παραγωγικότητα των εργαζομένων. Γι’ αυτό και ο κάθε εργοδότης, διευθυντής, πρόεδρος κ.λπ. οφείλει να ορίζει ένα σαφές πλαίσιο στο οποίο όλοι να εργάζονται με σύμπνοια, ομαδικότητα και αλληλοσεβασμό. Όμως, για να επανέρθω εκεί απ’ όπου ξεκίνησα, είναι πολύ δύσκολο και χρονοβόρο να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί που θα διώξουν τις τσούχτρες. Εκείνο που κρίνεται απαραίτητο είναι να αντιδράσουν τα θύματα. Να αναφέρουν τα επεισόδια καταπίεσης και αδικίας με ψυχραιμία. Να απευθυνθούν σε εκείνους που θα προθυμοποιηθούν να αποκαταστήσουν άμεσα το πρόβλημα. Και το κυριότερο, να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
Πολλές φορές είναι αναπόφευκτες οι αντιπαραβολές, ανάλογα με τα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή μας. Κι αντίστοιχα, ορισμένα γεγονότα λειτουργούν καταλυτικά στον τρόπο που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε κάποιες καταστάσεις. Η εμφάνιση της θαλάσσιας τσούχτρας, μου έφερε στο νου την πρόσφατη μοναδική εμπειρία που είχα με τη συμμετοχή μου στο γκρουπ “Παραθερισταί”. Ζώντας την κατάσταση στις παραλίες, με όλον τον κόσμο να βρίσκεται εκτός νερού και απλά να παρακολουθεί την επέλαση της τσούχτρας, επανήρθαν στη μνήμη μου εκείνες οι βικτωριανές καρτ ποστάλ με τα μαγιό της εποχής. Θυμήθηκα τη στολή μου, μία στολή που καταχειροκροτήθηκε κατά την παρέλαση του Καρναβαλιού. Θυμήθηκα τον ρόλο που υποστήριξαν επάξια οι συμμετέχοντες, γι’ αυτό και κέρδισαν τα συγχαρητήρια όλων. Θυμήθηκα τα μπράβο που δέχτηκα, και εντυπωσιάστηκα, γιατί δεν απευθύνονταν σε εμένα άλλα στον ρόλο μου!
Το αποτέλεσμα αυτών των πρόσφατων αναμνήσεων δεν ήταν να ντυθώ “Παραθεριστής” και να πλατσουρίσω στα ρηχά νερά. Αλλά να ντυθώ “Παραθεριστής” για να αντιμετωπίσω την άλλη “τσούχτρα” και να κολυμπώ χωρίς φόβο. Σημασία έχει ποιον ρόλο και πώς θα τον υποδυθεί κανείς. Όπως ο ηθοποιός κρίνεται από το παίξιμο στη σκηνή, έτσι και ο κάθε εργαζόμενος κρίνεται από τον τρόπο που ασκεί το επάγγελμά του. Γιατί, κακά τα ψέματα, δεν είμαστε απλά ο εαυτός μας, αλλά ο ρόλος μας απέναντι σε κάθε θεατή, κι αν ο ρόλος δεν είναι καλός σε κάθε περίπτωση -όσο καλός κι αν νομίζεις ότι είσαι κατά τα άλλα- αυτό θα φανεί στο ενθουσιώδες χειροκρότημα.
Δημοσιεύθηκε στο independent.gr
Φωτογραφία: Πατσιαλός Βαγγέλης